- Λεπτομέρειες
- Τελευταία ενημέρωση : 27 Απριλίου 2018 27 Απριλίου 2018
Με ένα πούλμαν και με αρκετές ακυρώσεις, λόγω προβλέψεων για κακές καιρικές συνθήκες, ξεκινήσαμε από τη Νίκαια στις 7:45 και, αφού παραλάβαμε και κάποιους φίλους από το Αιγάλεω, ακολουθήσαμε την Εθνικό Οδό. Κάναμε μια σύντομη στάση για τα ... υδραυλικά μας, ένα καφεδάκι στα γρήγορα και φύγαμε για Ορχομενό, όπου φτάσαμε κατά τις 10 και κάτι. 
Επισκεφθήκαμε πρώτα το ταφικό μνημείο του βασιλιά του Ορχομενού Μινύα, τον θολωτό τάφο του περίπου 1.250 π.Χ., στον οποίο πρέπει να είχαν επίσης ταφεί μέλη της βασιλικής οικογένειας του μυκηναϊκού οικισμού. Από το όνομα του βασιλιά Μινύα πήρε την ονομασία και το μυκηναϊκό φύλο που έφτασε στο απόγειο της ακμής του γύρω στα 1.400 π.Χ. στην περιοχή του Ορχομενού. Η φυλή αυτή των Μινυών ασχολήθηκε με το χερσαίο και θαλάσσιο εμπόριο, τη δημιουργία αποικιών στη Μ. Ασία, αλλά και με το σημαντικό τεχνικό έργο της αποξήρανσης της λίμνης της Κωπαΐδας, ώστε να καλλιεργηθεί η γη. Για τον έλεγχο μάλιστα αυτής της τεράστιας γεωργικής έκτασης, πέρα από τις διώρυγες και τα πηγάδια για τη συντήρησή τους, είχαν δημιουργήσει ειδικό οχυρωμένο διοικητικό κέντρο πάνω στην τότε νησίδα του Γλα, στην περιοχή του σημερινού Κάστρου. 
Περάσαμε τον “δρόμο” του τάφου, μήκους 30 μ. και το “στόμιο” έπειτα, με το βάρους 120 τόνων υπέρθυρο, και μπήκαμε στον κυκλικό “θάλαμο”, στο κέντρο του οποίου υπάρχει μαρμάρινο βάθρο ελληνιστικής εποχής, όπου στήνονταν αγάλματα θεών. Χρησιμοποιούνταν ως τόπος λατρείας εκείνα τα χρόνια. Ο θάλαμος, από τον οποίο λείπει η οροφή, ήταν χτισμένος με τον εκφορικό τρόπο, με το λεγόμενο κλειδί στην κορυφή, τον λίθο που βοηθούσε στη διατήρηση της ισορροπίας και της συνοχής της θολωτής κυψέλης. Θα πρέπει να φανταστούμε τα πλευρικά τοιχώματα διακοσμημένα με χάλκινους ρόδακες, μια και υπάρχουν οπές σε διάφορα σημεία. Στα Β.Α. του θαλάμου βρίσκεται πλευρικό δωμάτιο, το οποίο ίσως λειτουργούσε ως οστεοφυλάκιο, με 4 ασβεστολιθικές πλάκες στην οροφή του, διακοσμημένες με ρόδακες, σπείρες και ανθέμια. Παρόμοιος πλευρικός θάλαμος υπάρχει μόνο στον Θησαυρό του Ατρέα στις Μυκήνες και στον Θολωτό τάφο Α των Αρχανών της Κρήτης. Ολόκληρο το ταφικό σύνολο έχει χτιστεί με μάρμαρο και προκαλούσε τον θαυμασμό ήδη από την αρχαία εποχή. Ο περιηγητής του 2ου αι. μ.Χ. Παυσανίας τον πρόλαβε ακέραιο, αλλά και σήμερα, που δεν σώζεται πλέον η οροφή του, αφήνει στον επισκέπτη πολύ καλή εντύπωση. 
Στη συνέχεια περάσαμε στον χώρο του αρχαίου θεάτρου του Ορχομενού, στη Β.Α. πλευρά του ταφικού μνημείου. Χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ., την εποχή της επέκτασης της οχύρωσης της πόλης από τους Μακεδόνες, μέσα στα σύνορα της οποίας και βρίσκεται. Τα τείχη σχημάτιζαν ένα τεράστιο τρίγωνο με μια πλατιά βάση που αγκάλιαζε και το ταφικό μνημείο και το οξύ μέρος στην κορυφή του βουνού. Ψηλά πάνω στον Υφάντειο λόφο, μέρος του όρους Ακόντιον, στα 233 μ.,βλέπει κανείς σήμερα τμήματα της ακρόπολης και έναν πανύψηλο πύργο, ο οποίος λειτουργούσε ως παρατηρητήριο-φρυκτωρία, για τη μετάδοση πληροφοριών με σήματα φωτιάς. 
Το θέατρο χτίστηκε πάνω σε μυκηναϊκό νεκροταφείο, κάτι πολύ σπάνιο στα αρχαιολογικά δεδομένα διεθνώς. Η μορφή του αποκρυσταλλώθηκε τον 2ο αι. π.Χ., οπότε και απέκτησε το μαρμάρινο κοίλο με τα εδώλια και το μαρμάρινο σκηνικό οικοδόμημα. Σώζονται καλά τα λαξευμένα στον φυσικό βράχο καθίσματα, οι σπάνιου τύπου προεδρίες, οι θέσεις δηλαδή των επισήμων, η ημικυκλική ορχήστρα με το κανάλι απορροής των ομβρίων υδάτων και οι δύο πάροδοι, απ΄όπου εισέρχονταν στο θέατρο οι θεατές. Κοντά στη νότια πάροδο ανασκάφτηκε ναϊκό οικοδόμημα, προγενέστερο του θεάτρου. Από επιγραφές που βρέθηκαν εντός του χώρου του θεάτρου οι αρχαιολόγοι έχουν συμπεράνει ότι εδώ γίνονταν οι μουσικοί αγώνες προς τιμήν των τριών Χαρίτων, τα “Χαριτήσια”, αλλά και προς τιμή του Διονύσου και του Δία. Το θέατρο στην πλήρη μορφή του είχε χωρητικότητα 5.000 θεατών. Δυστυχώς η σημερινή του κατάσταση διατήρηση είναι κακή. Αναμένεται η αποκατάστασή του καθώς και η ένταξή του στο Αρχαιολογικό Πάρκο του Ορχομενού, στο οποίο θα περιλαμβάνεται και το βυζαντινό μνημείο της Παναγίας της Σκριπούς. 
Προς τα εκεί κατευθυνθήκαμε αμέσως μετά και την ώρα που τελούνταν ακόμα η θεία λειτουργία και κάποια μνημόσυνα. Σκριπού την είπαν γιατί είναι κατάγραφη από αρχαίες και βυζαντινές επιγραφές από τη λατινική λέξη scriptus, που σημαίνει γραπτός, γραμμένος. Όντως, στην εξωτερική όψη του ναού έχουν εντοιχιστεί πολλές και μάλιστα ανορθόγραφες επιγραφές, με διακοσμητική επίσης λειτουργία, καθώς και πάμπολλα “σπόλια”, δηλαδή αρχιτεκτονικά μέλη από τα γειτονικά αρχαία μνημεία, ακόμα και επιτύμβιες πλάκες! 
Η εκκλησία της Παναγίας χτίστηκε ως ταφικό μνημείο αρχικά του Λέοντος, του βασιλικού Πρωτοσπαθάριου, στα 873/4 μ.Χ., όπως διαπιστώνεται από γραπτή επιγραφή στο εξωτερικό του ναού. Είναι ναός εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο, με στενό νάρθηκα στα δυτικά. Αποτελούσε το Καθολικό της μονής, τον κεντρικό δηλαδή ναό της.
Αντί για πρόθεση και διακονικό έχει δυο παρεκκλήσια αφιερωμένα στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο. Κάτω από το δάπεδο, σε βάθος περίπου 70 εκ., βρέθηκε ψηφιδωτό δάπεδο, το οποίο χρονολογήθηκε στα 480 μ.Χ., κάτι που αποδεικνύει ότι η εκκλησία της Παναγίας χτίστηκε πάνω σε προγενέστερο παλαιοχριστιανικό ναό. 
Είχαμε την τύχη να μας ξεναγήσει ο ιερέας της ενορίας, φιλόλογος επίσης, ο οποίος με εναργέστατο τρόπο μας έδωσε πάρα πολλές λεπτομέρειες για τον ναό, τη λιγοστή επίσης αγιογράφησή του ( από 12ο ως 17ο αι.), καθώς και την ιστορία του θαύματος της Δέσποινας στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής.Το γεγονός της διάσωσης του Ορχομενού γιορτάζεται στις 10 Σεπτεμβρίου και είναι η μία αφορμή εορτασμού για την κάποτε Μονή της Παναγίας Σκριπούς, μαζί με την 15η Αυγούστου και την 23η του ίδιου μήνα, ημέρα της Απόδοσης .
Ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας και το αρχαιότερο της Βοιωτίας η Σκριπού διατηρεί ακόμα την επιβλητική Πύλη του ανδρικού μοναστηριού του 9ου αρχικά αι., καθώς και μέρος των πρώτων κελιών των μοναχών, κοντά στα οποία βρίσκονται και τα νεότερα. 
Αφού ευχαριστήσαμε τον ιερέα, μπήκαμε στο πούλμαν και πήραμε τον δρόμο για την ειδυλλιακή τοποθεσία που αποκαλείται Πηγές των Χαρίτων, στην Κάρκαρη των ντόπιων. Είναι οι πηγές του Μέλανα ποταμού (του Μαυροπόταμου) και, φυσικά, ο τόπος είναι γεμάτος νερά, καναλάκια, πρασινάδες, λιθόστρωτα για περιπάτους και ίχνη από αρχαίες εγκαταστάσεις. Εδώ στην Ακιδαλία πηγή των αρχαίων, λατρεύονταν οι θεότητες της φύσης, των οποίων η λατρεία λέγεται πως ξεκίνησε από τον Ορχομενό, της Αγλαΐας, της Θάλειας και της Ευφροσύνης. Μαζί με αυτές και η Αφροδίτη, θεότητα στην οποία περισσότερο από όλες τις άλλες ανήκουν οι Χάριτες. Στον Ορχομενό υπήρχε το αρχαιότερο ιερό τους.
Περάσαμε το πρώτο πεστροφοτροφείο, το γραφικό εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής και φτάσαμε στο δεύτερο, όπου και αγοράσαμε καπνιστή πέστροφα από τη μονάδα παραγωγής της. Εκεί κάναμε και τις βόλτες μας, φωτογραφηθήκαμε και φύγαμε για τη Λιβαδειά.
Περάσαμε πάλι από το κέντρο του Ορχομενού και είχαμε έτσι την ευκαιρία να δούμε, έστω και μέσα από το πούλμαν, τον ναό του Αγ.Σώζοντος στην κεντρική πλατεία της ενορίας της Σκριπούς στα 200 μόλις μέτρα από αυτήν. Είναι ένας μικρός χαριτωμένος ναός, μονόκλιτος τρίκογχος και με πρωτότυπο 12πλευρο τρούλο, με πολλά αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη κι αυτός στην εξωτερική του όψη. Ανάμεσα στα spolia και η χαρακτηριστική “αχιβάδα”που τη βρίσκουμε σε πολλά αρχαία μνημεία του Ορχομενού.Ο ναός χρονολογείται στον 11ο ή 12ο αι. μ.Χ. και αποτελεί ένα αξιόλογο επίσης μνημείο της ευρύτερης περιοχής και με αισθητική αξία. Χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β΄σε ανάμνηση μιας νικηφόρας μάχης στη Βοιωτίας.
Είχε όμως πια μεσημεριάσει και έπρεπε να σκεφτούμε το φαγητό μας. Αφού λοιπόν δεν μπορέσαμε να εξυπηρετηθούμε στην περιοχή των Πηγών των 3 Χαρίτων και να φάμε εκεί πέστροφα, πήραμε τον δρόμο για τη Λιβαδειά. 
Το πούλμαν μας άφησε κοντά στον κεντρικό πεζόδρομο που οδηγεί στην περιοχή του φαραγγιού της Έρκυνας, γνωστή ως “Κρύα”. Σ΄αυτό το φαράγγι υπήρχε κατά την αρχαιότητα ένα από τα σημαντικότερα μαντεία, αυτό του Τροφωνίου, το οποίο είχαν επισκεφθεί ο Κροίσος όσο και ο Πέρσης Μαρδόνιος. Η θέση του δεν είναι ακόμα γνωστή. 
Περνώντας το πέτρινο τοξωτό γεφύρι, περπατήσαμε στο πλάι του ποταμού, ως το ανοιχτό πέτρινο θέατρο1.500 περίπου θεατών, στο οποίο γίνονται συναυλίες το καλοκαίρι και δίνονται επίσης θεατρικές παραστάσεις. Προσπαθήσαμε να προχωρήσουμε λίγο περισσότερο, αλλά, αφού φτάσαμε ως το πλάτωμα, όπου και τελειώνει το λιθόστρωτο, αναγκαστήκαμε, λόγω του σφοδρού αέρα και του ψύχους, να επιστρέψουμε χαμηλότερα, έχοντας όμως θαυμάσει το υπέροχο τοπίο που έχει να προσφέρει το καταπράσινο φαράγγι. Ακόμα πιο πάνω βρίσκεται και το Τρίχινο Γεφύρι. Και ψηλά στις βραχώδεις πλαγιές, έπειτα από 700 σκαλοπάτια, βρίσκεται το εκκλησάκι της Ιερουσαλήμ, στη σπηλιά της Ζωοδόχου Πηγής. Δεν τολμήσαμε να ανηφορίσουμε κατά κει...
Επιστρέφοντας, περάσαμε πάλι δίπλα από τον Μεσαιωνικό Πύργο από το Φράγκικο-Καταλανικό Κάστρο και τα τείχη που φτάνουν ως ψηλά στον λόφο της ακρόπολης της Λιβαδειάς. Οι Καταλανοί κυριάρχησαν επίσης στη Βοιωτία, για 70 χρόνια, μετά τους Φράγκους και τη νικηφόρα έκβαση της μάχης του Κηφισού, στα 1.311 μ.Χ. 
Σε κοντινή απόσταση ο Νερόμυλος, η Νεροτριβή, το Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο, η Μητρόπολη, η οποία χτίστηκε πάνω σε μουσουλμανικό Τζαμί, το Παλιό Δημοτικό Σχολείο και άλλα κτίσματα, πολλά από αυτά σε νεοκλασικό ρυθμό. Ψηλά στον λόφο πάνω από τη Μητρόπολη και το Ρολόι που χάρισε στην πόλη ο 1803 ο λόρδος Έλγιν, ώστε να του επιτρέψουν να σκάψει ανενόχλητος, για να ανακαλύψει το μαντείο του Τροφωνίου. 
Στην κεντρική πλατεία της Λιβαδειάς, πλατεία Εθν.Αντίστασης, λόγω του ότι εκεί απαγχονίστηκαν από τους Γερμανούς 10 πατριώτες, βρίσκεται και το Δημαρχείο, που στεγάζεται στο ιστορικό ξενοδοχείο “Ελικών”.
Σε κάποιο από τα μαγαζάκια της Κρύας δοκιμάσαμε το ονομαστό Λιβαδίτικο σουβλάκι, το κοντοσούβλι και άλλα εδέσματα και κάναμε τις βόλτες μας έπειτα στα δρομάκια της παλιάς πόλης, ώσπου να φτάσει η ώρα της αναχώρησης.
Κατά τις 5 και κάτι φύγαμε περνώντας μέσα από την Αλίαρτο. Εκεί και στην περιοχή που λέγεται “ Κήποι “ εντοπίσαμε τα κτίσματα που απέμειναν από τις εγκαταστάσεις που δημιούργησε η Αγγλική Εταιρεία, η οποία ασχολήθηκε με την αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας στα νεότερα χρόνια, στα τέλη του 19ου αι. , μετά την πρώτη εκείνη – και πολύ επιτυχημένη - των Μυκηναίων Μινυών.
Φτάσαμε λίγο μετά τις 19:30 στη Νίκαια, έπειτα από μια “μεστή” πολιτιστικά ημέρα και με λίγο ... βαρύ στομάχι από τις γαστριμαργικές παρεκτροπές μας στη Λιβαδειά, έχοντας για άλλη μια φορά διαψεύσει τις αρνητικές περί καιρού προβλέψεις, οι οποίες απέτρεψαν αρκετούς φίλους μας από τη συμμετοχή τους στην εκδρομή... Έχασαν!
