Τετραήμερη εκδρομή στην Κρήτη

Λεπτομέρειες: Τελευταία ενημέρωση : 01 Οκτωβρίου 2018 01 Οκτωβρίου 2018

Πέρσι το καλοκαίρι επισκεφτήκαμε τη Δυτική Κρήτη, Χανιά και Ρέθυμνο, υποσχόμενοι ότι του χρόνου θα κάνουμε και το υπόλοιπο ανατολικό κομμάτι. Έτσι λοιπόν φέτος τηρήσαμε την υπόσχεσή μας : προγραμματίσαμε και κάναμε μια υπέροχη τετραήμερη εκδρομή, τον δεκαπενταύγουστο, στο Ηράκλειο και στο Λασίθι.

Σάββατο βράδυ στις 22:00, 11 Αυγούστου 2018, ξεκινήσαμε για το υπέροχο νησί της Κρήτης με το πλοίο FESTOS PALACE και φτάσαμε στις 06:30 το πρωί της Κυριακής στο λιμάνι του Ηρακλείου. Μια μικρή στάση στο κέντρο του Ηρακλείου στα Λιοντάρια για καφέ, καμιά τυρόπιττα ή μπουγάτσα και ύστερα φύγαμε για τις Αρχάνες.

Περάσαμε την Κνωσό και λίγο πριν τα Σπήλια η πεζοπορική ομάδα ξεκινήσαμε το φαράγγι από την Αγία Ειρήνη που είναι γνωστό ως Συλαμιανό φαράγγι. Εδώ βρίσκεται η μοναδική υδατογέφυρα, της Αγίας Ειρήνης στα Σπήλια, η οποία συνεχίζει βόρεια περνώντας από την Κνωσό. Αυτή παλαιότερα έφερνε νερό στο Ηράκλειο από τις πηγές του Γιούχτα. Το μονοπάτι κινείται άλλοτε μέσα στο ποτάμι, που αυτή την εποχή είχε ελάχιστο νερό, και άλλες φορές δίπλα στο ποτάμι ή σε χωματόδρομο. Το φαράγγι διασχίζει ο χείμαρρος Καίρατος ή Κατσαμπάς, ο οποίος περνώντας από την Αγία Ειρήνη και την Κνωσό καταλήγει στη θάλασσα, στην περιοχή Κατσαμπά. Η περιοχή του φαραγγιού, η οποία ονομάζεται και Παράδεισος, έχει χαρακτηριστεί ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000. Περπατώντας μέσα στο φαράγγι ξαφνικά μπροστά μας ένα γεράκι πέταξε χαμηλά και προσγειώθηκε ανώμαλα μπροστά μας. Το πλησιάσαμε πολύ κοντά, στο ένα μέτρο, και μας κοίταζε με τα διαπεραστικά του μάτια, αλλά δεν έφευγε. Προφανώς ήταν τραυματισμένο. Σκεφτήκαμε να το βοηθήσουμε, αλλά δεν είχαμε τα μέσα και τη γνώση. Κάποια τηλέφωνα της Ορνιθολογικής Εταιρείας που βρήκαμε στο διαδίκτυο δεν απαντούσαν λόγω Κυριακής και έτσι αποφασίσαμε να το αφήσουμε στο φαράγγι, όπου σίγουρα είχε νερό και τροφή. Συνεχίσαμε το περπάτημα ανάμεσα από βάτα και κάτω από τα πλατάνια, περάσαμε δίπλα από τα αμπέλια, που αυτή την εποχή είναι φορτωμένα με σταφύλια, και φτάσαμε στη δεύτερη υδατογέφυρα, την πανέμορφη Καρυδακιανή. Δίπλα στην υδατογέφυρα υπάρχει η ερειπωμένη εκκλησία της Παναγίας της Καρδιώτισσας, ανάμεσα σε ψηλά κυπαρίσσια.

Προσπεράσαμε τη διασταύρωση που ανεβαίνει στο Φουρνί, όπου ανέβηκε από τη μεριά των Αρχανών η δεύτερη ομάδα. Η νεκρόπολη του Φουρνιού ανακαλύφθηκε το 1965 και βρέθηκαν χιλιάδες ταφικά κτερίσματα. Τα ποικίλα και πολύτιμα κτερίσματα των τάφων, όπως κεραμική, σφραγίδες, κυκλαδικά ειδώλια, χρυσά κοσμήματα, αιγυπτιακοί σκαραβαίοι, αποδεικνύουν τον πλούτο των κατοίκων, αλλά και μια οργανωμένη κοινωνική ζωή με έντονες εξωτερικές επαφές. Σήμερα στο σημείο αυτό υπάρχει ένα υπέροχο άλσος, όπου το καλοκαίρι γίνονται αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Σε μιάμιση ώρα περίπου φτάσαμε στην έξοδο του φαραγγιού, κοντά στις Αρχάνες, το οποίο διέρχεται από την περιοχή Μυριστή, όπου υπάρχει ο βιολογικός σταθμός, συνεχίζει νότια (Άγιος Μάμας) και διατρέχει τον οικισμό των Αρχανών στη θέση Κάτω Μύλος.

Το κομμάτι αυτό είναι πανέμορφο με λείους κουφωτούς βράχους και τεράστια πλατάνια, καθώς ο δρόμος περνάει μέσα από αυτό.

Στη συνέχεια το μονοπάτι ανεβαίνει στον Γιούχτα, όπου συνεχίσαμε και εμείς, ενώ κάποιοι προτίμησαν λόγω ζέστης να επισκεφτούν τις Αρχάνες.

Ο Γιούχτας, το βουνό των Αρχανών Ηρακλείου, από την αρχαιότητα αποτελούσε τόπο ιερό για ολόκληρη την Κρήτη. Το ανθρωπόμορφο σχήμα που έχει η κορφή του κοιτάζοντάς την από την πόλη του Ηρακλείου αποτελούσε, σύμφωνα με τη μυθολογία, το κεφάλι του Δία του Κρηταγενή, που όχι μόνο γεννήθηκε, αλλά και πέθανε στην Κρήτη. Το ιερό αυτό βουνό φιλοξένησε στα σπλάχνα του τρία διαφορετικά λατρευτικά σπήλαια και στην επιφάνειά του αρκετούς αρχαιολογικούς χώρους αλλά και ένα πολύ σημαντικό Ιερό Κορυφής. Με την έλευση του Χριστιανισμού η λειτουργία του ουσιαστικά συνεχίστηκε, αφού υπήρξε χώρος που φιλοξένησε μοναστήρια αλλά και εκκλησίες.

Το ανέβασμα και η διάσχιση όλου του βουνού που είναι τρίκορφο είναι αρκετά εύκολη υπόθεση, επειδή υπάρχει ένα πολύ όμορφα σηματοδοτημένο και ευκρινές μονοπάτι που διασχίζει το βουνό από τη μία πλευρά στην άλλη. Το μονοπάτι που διασχίζει το βουνό ξεκινάει ακριβώς δίπλα στον πολύ γνωστό αρχαιολογικό χώρο Ανεμόσπηλια και ανηφορίζει προς την κορυφή νότια. Το μονοπάτι λίγο πριν την πρώτη κορφή περνά μέσα από έναν αρχαιολογικό χώρο με τις βάσεις των κτιρίων που έχουν ανασκαφεί να ξεχωρίζουν σε ένα μικρό πλάτωμα σαν μικρό οροπέδιο που δημιουργεί το βουνό. Έπειτα περνάει ακριβώς δίπλα από το Μινωικό Ιερό Κορυφής του Γιούχτα, που βρίσκεται στην πρώτη κορφή του βουνού. Από εκεί πλακόστρωτο μονοπάτι μας οδηγεί στη δεύτερη κορφή του Γιούχτα, όπου βρίσκεται το ιστορικό εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού , τετράκλιτος ναός, με το ιδιόρρυθμο σχήμα κατασκευής του μοναδικό σε ολόκληρη την Κρήτη.

Ο Αφέντης Χριστός υπήρξε σε παλιότερες εποχές μοναστήρι και σήμερα γίνεται εκεί το μεγαλύτερο πανηγύρι όλης της περιοχής, στο οποίο χιλιάδες πιστοί συρρέουν κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής του, στις 6 Αυγούστου. Στον Αφέντη Χριστό φτάνει και ανηφορικό μονοπάτι που ξεκινά από τις Αρχάνες. Αυτό το μονοπάτι ανεβήκαμε και κατεβήκαμε και εμείς και φτάσαμε στο εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού. Η έλλειψη άλλων κοντινών βουνών τριγύρω χαρίζει στον Γιούχτα μοναδική και ανεμπόδιστη θέα προς όλες τις κατευθύνσεις, παρά το σχετικά μικρό ύψος του, αφού η ψηλότερη κορφή του φτάνει τα 811 μέτρα υψόμετρο. Από εκεί ψηλά έχουμε άπλετη θέα προς όλη τη βόρεια πλευρά, την πόλη του Ηρακλείου και το Κρητικό Πέλαγος, αλλά και δυτικά στις εύφορες κοιλάδες του δυτικού Ηρακλείου και στην οροσειρά του Ψηλορείτη. Σε αρκετά σημεία του μονοπατιού έχουν τοποθετηθεί ενημερωτικές πινακίδες δίπλα σε πολλούς τυπικούς θάμνους και φυτά της Κρήτης με πληροφορίες, δίνοντας έτσι στον επισκέπτη την ευκαιρία να τα δει από κοντά και να τα αναγνωρίσει στη φύση. Είναι γεγονός ότι ο Γιούχτας αποτελεί πραγματικά ένα βοτανικό παράδεισο, ενώ σ΄αυτόν απαγορεύεται και η βόσκηση των ζώων, που έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά σε άλλα βουνά της Κρήτης.

Στην κατάβαση από τον Αφέντη Χριστό το μονοπάτι κατηφορίζει με κατεύθυνση ανατολική και έχουμε θέα προς τις ανατολικές πεδιάδες του Ηρακλείου αλλά και στην οροσειρά της Δίκτης. Σε αρκετά σημεία του στην κατάβαση περνά μέσα από πεύκα και κυπαρίσσια που προσφέρουν τη σκιά τους. Ο τερματισμός του μονοπατιού είναι στις Πάνω Αρχάνες στη δυτική άκρη του οικισμού. Η διαδρομή μας από την Αγία Ειρήνη μέχρι τις Αρχάνες και το ανεβοκατέβασμα στον Γιούχτα είχε διάρκεια περίπου περίπου 3,5 ώρες.

Στο τέλος της διαδρομής μας καταλήξαμε στον πιο γοητευτικό οικισμό της Κρήτης, τις Αρχάνες. Παρατηρώντας τον κανείς από ψηλά, αντιλαμβάνεται πλήρως γιατί ο τόπος αυτός κατοικείται ήδη από τα ύστερα νεολιθικά χρόνια. Στα δυτικά του υψώνεται το ιερό βουνό του Γιούχτα και τριγύρω ζώνεται από λοφώδεις εξάρσεις, από όπου πήγαζαν πολλές πηγές. Πηγές με πλούσια νερά που σχημάτιζαν τον Καίρατο ποταμό που υδροδοτούσε τον γόνιμο κάμπο, συνέδεε τις Αρχάνες με το περίφημο ανάκτορο της Κνωσού και κατέληγε στη βόρεια ακτή του Ηρακλείου. Σημαντικό και το ανάκτορο των Αχαρνών που ανακαλύφτηκε το 1964 σε ανασκαφές στην Τουρκογειτονιά.

Το κατάφυτο κρητικό τοπίο που βλέπουμε σήμερα να αγκαλιάζει τον οικισμό, γεμάτο από αμπέλια, ελιές και κυπαρίσσια, δεν πρέπει να έχει αλλάξει πολύ από τους μινωικούς χρόνους. Αυτή η ωραία κωμόπολη με την εύφορη κοιλάδα χάρισε πλούτο στους κατοίκους της. Όταν οι Τούρκοι, μετά από 22 χρόνια πολιορκίας, κατάφεραν το 1669 να καταλάβουν τη βενετσιάνικη Candia (Ηράκλειο) έδωσαν τις Αρχάνες και τη γύρω περιοχή σαν δώρο στον A. Barocci, τον άνθρωπο που πρόδωσε την πόλη. Οι Αρχάνες έγιναν έδρα επαναστατών. Στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας, η πόλη ευημερούσε, το κρασί, η σταφίδα και το λάδι εξάγονταν και έφερναν πλούτο στον τόπο.

Οι ευκατάστατοι Αρχανιώτες, θέλοντας να δείξουν την αγάπη και τη λαχτάρα τους για ένωση με την Ελλάδα, έχτιζαν νεοκλασικά σπίτια. Τοποθετούσαν στις προσόψεις των σπιτιών τους το αρχιτεκτονικό ρεύμα που εισήχθη στην ελεύθερη Ελλάδα. Έτσι, δημιουργήθηκε ένας μοναδικός οικισμός αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Ο οικισμός διασώθηκε ακέραιος. Εκτεταμένες πεζοδρομήσεις, γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια, φανάρια και όμορφα αναπαλαιωμένα αρχοντικά, δίνουν στον επισκέπτη των Αρχανών τη δυνατότητα να κάνει ένα ταξίδι στο χρόνο. Τοιχογραφημένες χριστιανικές εκκλησίες συνυπάρχουν με κρήνες και πανέμορφα οικοδομήματα από την εποχή της Τουρκοκρατίας, των οποίων η ωραιότερη ήταν του Μουσταφά Ναΐλή πασά, με σιντριβάνια και κήπους. Στη βόρεια πλευρά της κοιλάδας βρίσκεται το γραφικό φαράγγι Παραδείσι, που οι Τούρκοι ονόμαζαν Ακάρ Σουλάρ Νταγ (βουνό των τρεχάμενων νερών).

Εντός του ιδίου φαραγγιού στην τοποθεσία Πελεκητά βρίσκεται πηγή νερού, της οποίας τα νερά διοχέτευσε το 1628 ο Φραντζέσκο Μοροζίνι στο Ηράκλειο. Η πηγή σήμερα αποξηράνθηκε λόγω των γεωτρήσεων που έγιναν στην περιοχή.

Οι αρχαιολογικές μαρτυρίες επιβεβαιώνουν την κατοίκηση του χώρου στην προϊστορική εποχή και σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων.

Οι Αρχάνες σήμερα αποτελούν έναν απέραντο αμπελώνα που παράγουν εκλεκτά επιτραπέζια σταφύλια, τα οποία καταναλώνονται κυρίως από τις αγορές της Ευρώπης. Άλλα σημαντικά προϊόντα των Αρχανών είναι η σταφίδα, το κρασί και το ελαιόλαδο.

Ο οικισμός δε είναι μια ιδιαίτερα ζωντανή κωμόπολη. Όμορφοι ξενώνες και γραφικές ταβέρνες και καφενεία με παραδοσιακή κουζίνα, είναι οι πόλοι έλξης για τους επισκέπτες της. Στην πλατεία του χωριού καθήσαμε για καφεδάκι, παγωτό ή καμιά τσικουδιά και στις 14.00 αναχωρήσαμε για το Μινωικό Μέγαρο του Βαθύπετρου, όπου βρέθηκε το πιο αρχαίο πατητήρι σταφυλιών , που χρονολογήθηκε στα 1600 π.Χ..

Μέσα στο μέγαρο βρέθηκε και αποκαταστάθηκε λιοτρίβι και πατητήρι σταφυλιών, ευρήματα που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πιθανόν πρόκειται περί αγροικίας. Επίσης ανακαλύφθηκαν εργαλεία υφαντικής και κεραμικοί τροχοί, καθώς και αρκετά πιθάρια μεταφοράς λαδιού. Αξίζει να σημειωθεί ότι φτάνοντας εκεί στις 14:40 ο φύλακας είχε κλείσει την πόρτα έτοιμος για αναχώρηση μέσα στο αυτοκίνητό του και αρνιόταν να μας ανοίξει. Τελικά μετά από δικές μας έντονες διαμαρτυρίες, γιατί έπρεπε να κλείσει στις 15.00, άνοιξε την πόρτα για λίγο και είδαμε μόνο το αρχαίο πατητήρι.

Στη συνέχεια πήραμε τον δρόμο για το κάμπινγκ Κουτσουνάρι στην Ιεράπετρα. Φτάνοντας εκεί εγκατασταθήκαμε σε σπιτάκια, ενώ οι περισσότεροι έστησαν τις σκηνές τους και όλοι μαζί πήγαμε έπειτα να δροσιστούμε και να κολυμπήσουμε στην όμορφη παραλία του. Στη συνέχεια φαγητό στο εστιατόριο του κάμπινγκ και ξεκούραση, ενώ κάποιοι προτίμησαν μια βραδινή βόλτα στην Ιεράπετρα.

Την επόμενη ημέρα, Δευτέρα , στις 8.00 το πρωί, ξεκινήσαμε για το φαράγγι της Σαρακίνας, στους Μύθους σε απόσταση 22 χλμ. δυτικά της Ιεράπετρας, που το διασχίζει ο ποταμός Σαραντάπηχος ( Κρυοπόταμος).

Το χωριό Μύθοι είναι μικρό χωριό σε καταπράσινο τοπίο, με ωραία πλατεία που τη σκιάζουν αιωνόβια πλατάνια. Λέγεται ότι το χωριό πήρε το όνομά του από το φυτό “Μίνθη” κοινώς φλισκούνι, που αφθονεί εκεί. Ίσως όμως να ονομάστηκε έτσι από τους πολλούς θρύλους, παραδόσεις, μύθους με κυριότερο του Μυθικού Σαραντάπηχου (γίγαντας , γιος του Δία) με σαράντα πήχες μπόι, που, ως άλλος Τάλως ή Διγενής Ακρίτας, προστάτευε τους κατοίκους από τις επιδρομές. Στους Μύθους απαντάται το τοπωνύμιο Σαρακήνα, ένας τεράστιος βράχος απόκρημνος απ' όλες τις μεριές, εκτός από την ανατολική, από την οποία και μόνο υπάρχει προσπέλαση σ' αυτόν. Πάνω στον βράχο αυτό, που αποτελεί την ανατολική πλευρά του θαυμάσιου φαραγγιού των Μύθων, υπάρχουν ακόμη και σήμερα χαλάσματα, που ίσως είναι απομεινάρια των Σαρακηνών της εποχής εκείνης.

Σε μικρή απόσταση από το χωριό αρχίζει το φαράγγι της Σαρακίνας, το οποίο καταλήγει κοντά στη Μύρτο. To μήκος του φαραγγιού φτάνει το 1.5 km και το πλάτος του κυμαίνεται μεταξύ 3 και 10 μέτρων. Τα τοιχώματά του φτάνουν σε ύψος τα 150m, γεγονός που κάνει το στενό αυτό φαράγγι επιβλητικό. Σε μερικά μάλιστα σημεία φτάνουν τόσο κοντά το ένα με το άλλο που νομίζεις ότι θα ενωθούν. Στο φαράγγι ρέει ο ποταμός, όλο τον χρόνο, αλλά την εποχή που πήγαμε εμείς ( Αύγουστος ) υπήρχε λιγοστό νερό, γιατί το υπόλοιπο το έπαιρναν με σωλήνες, για να ποτίσουν τα κτήματα τους.

Το φαράγγι διαθέτει πλούσια βλάστηση ( καλάμια, πικροδάφνες και λίγα πλατάνια), πουλιά που φωλιάζουν στα απόκρημνα βράχια του φαραγγιού και γάργαρα νερά. Το μεγαλύτερο μέρος του μπορεί να το περάσει κανείς με τα πόδια, παρά τα τρεχούμενα νερά, τις μικρές λίμνες και τα αναγκαία σκαρφαλώματα, στους βράχους. Για τον λόγο αυτό έχουν φτιαχτεί τα απαραίτητα πατήματα λαξεύοντας τους βράχους.

Η είσοδος του φαραγγιού είναι από την πάνω μεριά και κατεβαίνει προς τους Μύθους, αλλά εμείς, λόγω ότι είχαμε περιορισμένο χρόνο, κάναμε μόνο ένα κομμάτι εμπρός-πίσω. Ξεκινήσαμε από το φράγμα που υπάρχει στην κάτω μεριά, ανεβήκαμε μισή ώρα περίπου και επιστρέψαμε, γιατί μας περίμενε το καραβάκι που θα μας πήγαινε στο Γαϊδουρονήσι.

Πήραμε όμως μια καλή γεύση από το φαράγγι με τους τεράστιους βράχους που, για να τους ανέβεις και να τους κατέβεις, ήθελε μεγάλη προσπάθεια, αλλά σε πολλά σημεία μας βοηθούσαν τα λαξευμένα πάνω τους σκαλοπάτια. Οι φωτογραφικές μηχανές έδιναν και έπαιρναν απαθανατίζοντας το επιβλητικό άγριο τοπίο που σίγουρα θα ήταν ακόμα πιο όμορφο με τα νερά να τρέχουν , να πέφτουν από τους καταρράκτες και να δημιουργούν βάθρες για κολύμπι. Επιστρέψαμε στο πούλμαν και ξεκινήσαμε για την Ιεράπετρα.

Αφού προμηθευτήκαμε τα εισιτήρια, ξεκινήσαμε περίπου στις 11.00 το πρωί για τη Χρυσή (Γαϊδουρονήσι). Η θάλασσα ήταν αρκετά ήρεμη ( 3-4 μποφόρ ) και το ταξιδάκι μας ( μια ώρα περίπου ) ήταν πολύ καλό. Φθάσαμε στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, στη θέση Βουγιού Μάτι, όπου υπάρχει το λιμανάκι για τα καραβάκια που μεταφέρουν τους επισκέπτες, καθώς και μια ταβέρνα με οργανωμένη παραλία. Οι τιμές όμως απλησίαστες(20 € για κάθε ομπρέλα )^.γι ΄αυτό και προτιμήσαμε τη σκιά των κέδρων! Η Χρυσή είναι ένα από τα 81 ακατοίκητα νησιά της Κρήτης, απέχει περίπου 8 ναυτικά μίλια νότια από την Ιεράπετρα και έχει μήκος που φτάνει τα 5 χιλιόμετρα και μέσο πλάτος περίπου 1 χιλιόμετρο.

Το πιο ψηλό σημείο του νησιού ονομάζεται Κεφάλα και βρίσκεται σε ύψος 31 μέτρων. Πρόκειται για ένα εξωτικό νησί με όμορφες παραλίες από ξανθή και λευκή άμμο, που χρωματίζονται ροζ σε πολλά σημεία από τα θραύσματα κοχυλιών, και καταγάλανα κρυστάλλινα νερά. Στη Χρυσή υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο κεδρόδασος έκτασης 350 στρεμμάτων με μεγάλους, εντυπωσιακούς, αιωνόβιους κέδρους, ενώ έχουν βρεθεί 49 είδη απολιθωμάτων πάνω στα ηφαιστειακά πετρώματα του νησιού. Στις βόρειες ακτές, δηλαδή στις παραλίες Μπελεγρίνα, Χατζηβόλακα και Καταπρόσωπο, υπάρχει τεράστιος αριθμός μικρών κοχυλιών και αυτές οι παραλίες είναι λίγο οργανωμένες με ξαπλώστρες και ομπρέλες.

Μια μεγάλη ομάδα έκανε μια κυκλική πεζοπορία : ακολουθώντας το μονοπάτι από το λιμάνι πήγε βόρεια προς την Μπελεγρίνα συνέχισε μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και τον Φάρο και επέστρεψε στην παραλία, Μάτι Βουγιού, από τη νότια πλευρά του νησιού. Εδώ στη νότια πλευρά έκαναν οι περισσότεροι μπάνιο, γιατί στη βόρεια πλευρά είχε αρκετό αέρα και πολλά κύματα. Στις 16.30 πήραμε το καραβάκι για την επιστροφή μας στην Ιεράπετρα και στο κάμπινγκ Κουτσουνάρι, όπου οι περισσότεροι έκαναν και δεύτερο μπάνιο στην παραλία του.

Το βράδυ με το πούλμαν επισκεφτήκαμε την Ιεράπετρα, όπου παρακολουθήσαμε την παράσταση «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου από Ερασιτεχνικό θίασο της Σητείας με ζωντανή μουσική. Αργά το βράδυ επιστρέψαμε στο κάμπινγκ και την επόμενη μέρα κατά τις 9.00 ξεκινήσαμε για το φαράγγι της Ζάκρου.

Το φαράγγι της Ζάκρου είναι μικρό φαράγγι στην ανατολική Κρήτη, που ξεκινά λίγο μετά το χωριό Άνω Ζάκρος και καταλήγει στον οικισμό και την παραλία Κάτω Ζάκρος.

Το φαράγγι της Ζάκρου είναι όμορφο και βατό, αν και το δεύτερο όνομά του «Φαράγγι των Νεκρών» μπορεί να σας προκαλέσει μια ανησυχία αρχικά, αν δεν γνωρίζετε την ιστορία του.

Ονομάστηκε έτσι γιατί οι αρχαίοι Μινωίτες χρησιμοποιούσαν τις σπηλιές στα απότομα τοιχώματα του φαραγγιού για να θάβουν τους νεκρούς τους. Θα ήταν σίγουρα μεγάλη τιμή για τους νεκρούς να ριψοκινδυνεύουν τη ζωή τους αυτοί που τους ανέβαζαν στα κάθετα τοιχώματα του φαραγγιού, για να τους μεταφέρουν στην τελευταία κατοικία τους μέσα σε κάποια σπηλιά στο επιβλητικό αυτό φαράγγι.

Το μονοπάτι που περνά μέσα από το φαράγγι και οδηγεί στην Κάτω Ζάκρο είναι σημαντικό για έναν επιπλέον λόγο, πέρα από την αρχαία ιστορία του και το όμορφο τοπίο του με τις πολλές σπηλιές. Είναι το τελευταίο τμήμα από το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, που ξεκινάει από την Ισπανία, διασχίζει τη νότια Μεσόγειο, την Ελλάδα από βορρά προς νότο και την Κρήτη από τα δυτικά προς τα ανατολικά, για να καταλήξει στην Κάτω Ζάκρο και ύστερα να συνεχίσει προς την Κύπρο.

Ξεκινήσαμε από την πρώτη είσοδο που βρίσκεται λίγο μετά το χωριό Άνω Ζάκρος, γιατί έχει και δεύτερη είσοδο που απέχει 4 χιλιόμετρα από την Άνω Ζάκρο και συντομεύει αρκετά τον χρόνο της πεζοπορίας. Υπολογίστε περίπου 3 ώρες από την άνω Ζάκρο μέχρι την έξοδο που βρίσκεται λίγο πριν το Μινωικό Παλάτι της Ζάκρου και την παραλία στην Κάτω Ζάκρο. Το φαράγγι δεν παρουσιάζει δυσκολία το καλοκαίρι, γιατί έχει κόκκινα σήματα και δεν έχει καθόλου νερό. Είναι όμως κακοτράχαλο και θέλει ιδιαίτερη προσοχή. Η έξοδος από το φαράγγι είναι κοντά στον οικισμό Κάτω Ζάκρος. Στρίβοντας αριστερά και ακολουθώντας τον χωματόδρομο μετά από λίγα λεπτά φτάνει κανείς στον αρχαιολογικό χώρο της Ζάκρου, στο περίφημο Μινωικό Ανάκτορο της Ζάκρου. Κάποιοι που είχαν το χρόνο επισκέφτηκαν το Ανάκτορο της Ζάκρου, όπου δεν έχουν γίνει μεταγενέστερες παρεμβάσεις όπως στην Κνωσό.

Στη θαυμάσια παραλία της Κάτω Ζάκρου δροσιστήκαμε κάνοντας το μπανάκι μας , ενώ στα ταβερνάκια απολαύσαμε νόστιμο φαγητό και μια κρύα μπύρα ή το κρασί της περιοχής.

Επόμενος σταθμός μας το Βάι, ή πιο συγκεκριμένα το φοινικόδασος Βάι, ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα στην Κρήτη και συνάμα μια από τις πιο όμορφες και ιδιαίτερες τοποθεσίες σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Το φοινικόδασος Βάι καταλαμβάνει σήμερα μια έκταση περίπου 250 στρεμμάτων και είναι το μεγαλύτερο φοινικόδασος στην Ευρώπη. Θα ακούσετε διάφορες ιστορίες που προσπαθούν να δικαιολογήσουν την ύπαρξη φοινικόδεντρων στην Κρήτη, όπως αυτή που λέει ότι « Άραβες πειρατές ήρθαν κάποτε εδώ με τα καράβια τους, έφαγαν τους χουρμάδες που είχαν φέρει μαζί τους και πέταξαν τα κουκούτσια στο χώμα». Οι επιστήμονες έχουν αποδείξει σήμερα ότι οι φοίνικες στο Βάι είναι ενδημικοί και ανήκουν στο είδος Phoenix Theophrasti και υπάρχουν στην Κρήτη σε διάφορα σημεία από τα αρχαία χρόνια (Πλίνιος). Ανεξάρτητα από την αιτία γέννησης του φοινικοδάσους, το βέβαιο είναι ότι οι φοίνικες βρήκαν στο Βάι ιδανικό σημείο ανάπτυξης, καθώς το κλίμα στην περιοχή είναι θερμό και ξηρό.

Το σημείο όπου βρίσκεται η παραλία και το δάσος στο Βάι παρουσιάζει ενδιαφέρον και από άποψη βιοποικιλότητας, καθώς πολλά αποδημητικά πουλιά σταματούν στην περιοχή στο ταξίδι τους προς και από την Αφρική. Το «Αισθητικό Δάσος» στο Βάι, ένα από τα 19 στην Ελλάδα, προστατεύεται από τη Δασική Υπηρεσία, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις σχετικές συμβάσεις. Στο Βάι απαγορεύεται το κάμπινγκ και η κατασκήνωση, αλλά και το άναμμα φωτιάς ή όποια άλλη δραστηριότητα μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το περιβάλλον, τη χλωρίδα και πανίδα της παραλίας.

Το Βάι προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο όχι μόνο για το πανέμορφο φοινικόδασος, αλλά και για τη μεγάλη αμμώδη παραλία που απλώνεται μπροστά του.

"Ανακαλύφθηκε" από χίπις που διώχτηκαν στις αρχές του ΄70 από τα Μάταλα και βρέθηκαν στην περιοχή, αναζητώντας νέο καταφύγιο. Μέχρι τις αρχές του 1980 είχε γίνει τόπος μόνιμης κατασκήνωσης και είχε μετατραπεί σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο.

Στη δεκαετία του 1980 το Βάι κηρύχθηκε προστατευόμενη περιοχή και καθαρίστηκε. Σήμερα θεωρείται μια από τις ομορφότερες περιοχές στην Κρήτη και η παραλία φέρει τη Γαλάζια Σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εδώ κάναμε το δεύτερο μπάνιο μας και στη συνέχεια επισκεφτήκαμε την Μονή Τοπλού, ενώ κάποιοι περπάτησαν μέχρι το παρατηρητήριο , ανεβαίνοντας τα σκαλάκια στο πλάι της παραλίας, από όπου μπορείτε να έχετε πανοραμική θέα σε ολόκληρη την περιοχή και να βγάλετε καταπληκτικές φωτογραφίες με το όμορφο φοινικόδασος του Βάι.

Η Μονή Τοπλού βρίσκεται πολύ κοντά στο Βάι, στο βορειοανατολικό άκρο της Κρήτης.

Η Μονή Τοπλού ή Μονή της Παναγίας Ακρωτηριανής είναι ένα από τα πιο σημαντικά και όμορφα μοναστήρια στην Κρήτη. Το μοναστήρι στέκει επιβλητικό με το 33 μέτρων καμπαναριό του μέσα σε ένα τραχύ, σχεδόν έρημο, τοπίο με τις γιγάντιες ανεμογεννήτριες στο βάθος, που λειτουργούν σε ένα από τα πρώτα αιολικά πάρκα στην Κρήτη.

Η Μονή Τοπλού εντυπωσιάζει από μακριά, καθώς μοιάζει με ένα μικρό φρούριο που περιτριγυρίζεται από έναν ψηλό τοίχο ύψους 10 μέτρων περίπου. Είναι το μοναδικό μοναστήρι που σώζεται από τα πολλά μικρά και μεγάλα που βρίσκονταν κάποτε στην περιοχή της Σητείας και καταστράφηκαν από πολέμους και πειρατικές επιδρομές.

Στην Μονή υπάρχουν μοναδικές εικόνες ανεκτίμητης αξίας έργα του Ιωάννου Κορνάρου, η εικόνα «Μέγας εί, Κύριε, και Θαυμαστά τα έργα Σου» του 1770, η εικόνα «Ρόδον το αμάραντο» του 1771 και η Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια, καθώς και μουσείο Χαλκογραφιών και Ελληνικών Λαϊκών Χαρακτικών, φτιαγμένων από μοναχούς του Αγίου Όρους.

Στη Μονή Τοπλού, εκτός από τις θαυμαστές εικόνες, εκτίθενται επίσης αντικείμενα Εκκλησιαστικής Τέχνης όπως Ευαγγέλια, αργυρο-επίχρυσοι σταυροί, Πατριαρχικά Συγγίλια, Σουλτανικά Φιρμάνια, σφραγίδες, επαναστατικά λάβαρα, αρχιερατικά άμφια και άλλα.

Επίσης στην πρόσοψη του καθολικού (κύριου ναού του μοναστηριού) θα δείτε την επιγραφή της "Διαιτησίας των Μαγνήτων", που περιγράφει τις προστριβές της αρχαίας πόλης Ίτανος με την Ιεράπετρα για το νησί Λεύκη (Κουφονήσι), που ήταν ένας πολύ σημαντικός σταθμός αλιείας σπόγγων και κοχυλιών στην αρχαία Κρήτη.

Η μονή έχει τέσσερις μοναχούς σήμερα, αλλά διαθέτει μεγάλη περιουσία με ελιές και αμπέλια.

Τις τελευταίες δεκαετίες παράγει εξαιρετικά προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας, όπως κρασί, λάδι και ρακή, που φέρουν την ονομασία «Τοπλού» και μπορείτε να τα αγοράσετε, αν επισκεφτείτε το μοναστήρι. Ειδικά για το κρασί, εμφιαλώνονται 30.000 φιάλες λευκό και άλλες τόσες κόκκινο κρασί με φίνο άρωμα και μαλακιά, γλυκιά γεύση.Την επομένη μέρα, Τετάρτη, επισκεφτήκαμε πρώτα τη Σητεία. Η Σητεία είναι κτισμένη κοντά στην αρχαία πόλη Ητεία. Η Ητεία και κυρίως το ανατολικό τμήμα της πόλης, η περιοχή Πετράς, κατοικήθηκε από την εποχή του χαλκού και γνώρισε μεγαλύτερη ανάπτυξη τον 2ο αιώνα π.Χ. Η Ητεία είχε δικό της νόμισμα και η ακμή της συνεχίστηκε αργότερα κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο. Την περίοδο της Ενετοκρατίας στη Σητεία χτίστηκαν διάφορα κάστρα και φρούρια στην πόλη. Από αυτά σώζεται σήμερα το φρούριο Καζάρμα, που δεσπόζει πάνω από τη Σητεία.

Στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε προς το χωριό Σκοπή και κάναμε πεζοπορία στο καινούργιο φαράγγι των Αγίων Πάντων, ενώ, όσοι δεν περπάτησαν, επισκέφτηκαν τη μονή Φανερωμένης.

Επίκεντρο της Μονής είναι ο δίκλιτος ναός που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στον Άγιο Γεώργιο και κτίσθηκε πριν από το 1624. Ο Ναός περιέχει και το μικρό σπήλαιο, όπου σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε η εικόνα της Θεοτόκου. Το γεγονός αυτό έγινε και η αφορμή για την ανέγερση του ναού. Εκτός από το σπήλαιο του Ιερού στην περιοχή υπάρχουν και άλλα σπήλαια στο ονομαστό φαράγγι των Αγίων Πάντων.

Το φαράγγι των Αγίων Πάντων είναι από τα πιο άγνωστα στην ανατολική Κρήτη, αλλά για τους λάτρεις της πεζοπορίας είναι σημαντικό να το γνωρίσουν. Παρόλο που είναι άγνωστο, είναι πολύ όμορφο και εντυπωσιακό και σχετικά εύκολα προσβάσιμο.

Το φαράγγι αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος είναι φαρδύ και ανοικτό, ενώ στο δεύτερο μέρος στενεύει και γίνεται πολύ πιο ενδιαφέρον. Δεν έχει απότομες κλίσεις και η πεζοπορία είναι πολύ εύκολη και ευχάριστη. Σ’ όλη τη διαδρομή του υπάρχουν διάφορα δέντρα, τα οποία προσφέρουν ίσκιο και δροσιά το καλοκαίρι, και αρκετές χαρουπιές.

Επίσης, υπάρχουν δύο πηγές στα μέσα της διαδρομής, όπου μπορείτε να ξεδιψάσετε με τα καθαρά κρύα νερά τους και να ξεκουραστείτε. Η πρώτη είναι η Χωστού Πηγή και η δεύτερη το Κουτσουνάρι. Εδώ στο Κουτσουνάρι λέγεται ότι εμπνεύστηκε και έγραψε αρκετούς από τους 10.012 στίχους του ο Βιτσέντζος Κορνάρος. Στην είσοδο του φαραγγιού συναντάς και το σπήλαιο της Σκαφιδαράς, όπου κάτοικοι της Σκοπής έκρυψαν ένα βαρύ πολυβόλο με τα φυσίγγια του πού είχαν κλέψει από τους Γερμανούς στον πόλεμο του ΄40.

Όλη η διαδρομή του φαραγγιού χαρακτηρίζεται από ένα γεωλογικό θαύμα μοναδικό σε όλο τον Κρητικό χώρο, που παρόμοιό του δεν συναντάμε πουθενά αλλού. Τα τοιχώματα του φαραγγιού είναι από λευκό ασβεστόλιθο, που η διάβρωσή τους έχει δώσει απίστευτες μορφές και σε μερικά σημεία μοιάζουν με μεγάλα μανιτάρια pleurotus!

Στην παραλία των Αγίων Πάντων κολυμπήσαμε, και το μεσημέρι ξεκινήσαμε για το Κρητικό παραδοσιακό Πανηγύρι που γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο στο χωριό Παρασπόρι Σητείας. Σε έναν όμορφο διαμορφωμένο χώρο στην Κάτω Βρύση του χωριού ο Πολιτιστικός σύλλογος Παρασπορίου έκανε Κρητικό γλέντι με ζωντανή μουσική, φαγητό και χορό. Είχαν ψητό κατσικάκι σε ξυλόφουρνο με πατάτες, ορεκτικά, σαλάτα και μπόλικη τσικουδιά και κρασί. Φάγαμε, χορέψαμε κρητικά και το βραδάκι επιστρέψαμε στο Κουτσουνάρι.

Την τελευταία μας μέρα στην Κρήτη ξυπνήσαμε νωρίς να μαζέψουμε τα πράγματά μας και να ξεστήσουμε τις σκηνές μας. Φορτώσαμε τις αποσκευές μας στο πούλμαν και κατευθυνθήκαμε προς τον Άγιο Νικόλαο.

Ο Άγιος Νικόλαος, δεσπόζει στον όμορφο κόλπο του Μιραμπέλλου, στη βορειοανατολική ακτή του Nομού Λασιθίου στην Ανατολική Κρήτη και έχει πληθυσμό 10.000 κατοίκους, όντας έτσι μια από τις μεγαλύτερες πόλεις στον Νομό Λασιθίου.

Ήταν από τις πρώτες πόλεις στην Κρήτη, απ’ όπου ξεκίνησε η τουριστική ανάπτυξη του νησιού, και η περίφημη λίμνη του Αγίου Νικολάου, γύρω από την οποία είναι χτισμένο το κέντρο της πόλης, εξακολουθεί να εντυπωσιάζει τους επισκέπτες.

Ο Άγιος Νικόλαος βρίσκεται στον μεγαλύτερο φυσικό κόλπο της Κρήτης, τον Κόλπο του Μιραμπέλλου, που ονομάστηκε έτσι εξαιτίας της όμορφης θέας (mira bella) που απολαμβάνει κάποιος από την πόλη προς τη θάλασσα. Το λιμάνι του είναι προστατευμένο

από τους βορειοδυτικούς ανέμους, που μπορεί να είναι αρκετά ισχυροί, γιατί βρίσκονται μπροστά από αυτό οι νησίδες των Αγίων Πάντων . Τα δύο νησάκια Άγιοι Πάντες, οι φυσικοί κυματοθραύστες του λιμανιού, σήμερα φιλοξενούν λιγοστούς Κρητικούς αίγαγρους, που απειλούνται με εξαφάνιση

Στην Ενετοκρατία το λιμάνι του Άγιου Νικολάου χωρούσε 25 γαλέρες, έναν αρκετά μεγάλο αριθμό για την εποχή, και ικανοποιούσε τις ανάγκες της Ανατολικής Κρήτης, ενώ σήμερα από εδώ μπορείτε να ταξιδέψετε προς Πειραιά και διάφορα νησιά.

Πολύ κοντά στον Άγιο Νικόλαο βρίσκεται η τουριστική περιοχή Ελούντα και το γνωστό νησί, Σπιναλόγκα, που αποφασίσαμε και εμείς να επισκεφτούμε με καραβάκι από την Πλάκα.

Η Σπιναλόγκα είναι μικρό νησί κοντά στην Ελούντα στην Ανατολική Κρήτη. Έχει γίνει γνωστή ως το νησί των λεπρών, αφού εδώ απομονώνονταν οι λεπροί από την Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα μέχρι το 1957.

Η καίρια θέση της βραχονησίδας Σπιναλόγκα για τον έλεγχο και την προστασία του λιμανιού της Ελούντας δεν θα μπορούσε παρά να σημαδέψει τη Σπιναλόγκα με μία πολυτάραχη ιστορία γεμάτη σκληρές μάχες και πολύ ανθρώπινο πόνο.

Κατά την Ενετοκρατία οι Ενετοί τον 15^ο αιώνα δημιούργησαν ένα απόρθητο νησί – φρούριο. Το αρχικό της όνομα ήταν Καλυδωνία, αλλά οι Ενετοί την ονόμασαν Σπιναλόγκα από την ενετική λέξη spina longa, που σημαίνει μακρύ αγκάθι.

Την περίοδο του Κρητικού Πολέμου (1645-1669) κατέφυγαν στη Σπιναλόγκα πρόσφυγες και επαναστάτες («χαΐνηδες»), που έχοντας ως βάση τη νησίδα παρενοχλούσαν τους Τούρκους. Το νησί παραδόθηκε στους Τούρκους το 1715, δίνοντας οριστικό τέλος στην κυριαρχία των Ενετών στην Μεσόγειο και στις ελπίδες τους. Ως το 1903 όλοι οι Τούρκοι είχαν εγκαταλείψει το νησί.

Το 1903, η Κρητική Πολιτεία συγκέντρωσε όλους τους χανσενικούς της Κρήτης και το νησί μετατράπηκε σε λεπροκομείο για τους Κρήτες ασθενείς της νόσου του Χάνσεν, γνωστής ως λέπρας. Αρχικά, έφερναν λεπρούς από την Κρήτη, ενώ αργότερα από όλη την Ελλάδα.

Τελικά το 1957, με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών και την ίαση των λεπρών, το λεπροκομείο έκλεισε και το νησί ερημώθηκε. Μόνο ένας ιερέας έμεινε στο νησί ως το 1962, για να μνημονεύει τους λεπρούς μέχρι 5 χρόνια μετά τον θάνατό τους.

Σήμερα τη Σπιναλόγκα επισκέπτονται πάνω από 300.000 επισκέπτες κάθε χρόνο, το πανέμορφο αυτό νησάκι, με καραβάκια που ξεκινούν από τον Άγιο Νικόλαο, την Ελούντα και την Πλάκα, που απέχει μόλις 800 μέτρα από το νησί, για να ξεναγηθούν στα ερειπωμένα της κτίρια, και είναι ο πιο επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος στην Κρήτη μετά την Κνωσό.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια από τους τοπικούς φορείς να ενταχθεί η Σπιναλόγκα στα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Το 2005, η Συγγραφέας Βικτόρια Χίσλοπ έγραψε ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα για τη Σπιναλόγκα με τίτλο «Το Νησί», το οποίο και απέσπασε το βρετανικό βραβείο του Καλύτερου Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα το 2007. Το βιβλίο κυριάρχησε για 24 εβδομάδες στο βρετανικό top 10 και έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 15 γλώσσες, κάνοντας τη Σπιναλόγκα και την ιστορία της πασίγνωστη σε όλο τον κόσμο. Το βιβλίο μεταφέρθηκε στην Ελληνική τηλεόραση με τη σειρά «Το Νησί» και έκανε τρομερή επιτυχία.

Φεύγοντας από τη Σπιναλόγκα κατευθυνθήκαμε προς το Ηράκλειο. Επισκεφτήκαμε και ξεναγηθήκαμε πρώτα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, που είναι από τα πιο μεγάλα και αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη.

Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, που καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κυρίαρχη θέση, όμως, στις συλλογές του κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης, την οποία μπορεί κανείς να θαυμάσει σε όλη της την εξέλιξη. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο δίκαια θεωρείται το κατ' εξοχήν μουσείο του μινωικού πολιτισμού.

Στη συνέχεια ξεναγηθήκαμε στην Κνωσό το μεγαλύτερο και λαμπρότερο κέντρο του Μινωικού πολιτισμού. Η Κνωσός, βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νότια από το ιστορικό κέντρο της πόλης του Ηρακλείου. Στο πολύπλοκο σύστημα διαδρόμων και στα δαιδαλώδη διαμερίσματα του ανακτόρου πολλοί ερευνητές αναγνώρισαν τον αρχαίο "Λαβύρινθο". Μπορεί η έννοια του λαβύρινθου να είναι ένα μυθολογικό κατάλοιπο ενός μεγάλου πολιτισμού, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν ανταποκρίνεται στην αρχιτεκτονική δομή που ο σύγχρονος επισκέπτης αντικρίζει κατά την επίσκεψή του στην Κνωσό. Οι πολύπλοκοι διάδρομοι και τα κλιμακοστάσια που ένωναν σε ορισμένες περιπτώσεις και πέντε ορόφους, διαμορφώνουν ένα πραγματικά λαβυρινθώδες συγκρότημα, στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει σημαντικές αρχιτεκτονικές καινοτομίες όπως π.χ. δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, φωταγωγούς για τον φωτισμό και αερισμό των χαμηλότερων επιπέδων, διαμερίσματα με μπάνια και χώρους υγιεινής, που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν σε ευρηματικότητα από τις σύγχρονες κατασκευές.

Γύρω από την κεντρική αυλή θα συναντήσουμε χώρους δημόσιων και θρησκευτικών τελετών, αποθήκες, εργαστήρια, κατοικίες, μικρότερες αυλές, διαδρόμους επικοινωνίας κ.ά. σε σαφώς διαφοροποιημένα κτιριακά σύνολα, ανάλογα με τις διαφορετικές λειτουργίες, που υποδηλώνουν την πολυπλοκότητα του κτηρίου.

Το πρώτο ανάκτορο της Κνωσού πρέπει να κατασκευάστηκε μάλλον τον 19ο αιώνα π.Χ. και καταστράφηκε τον 17ο αιώνα. π.Χ. Τον 16ο αιώνα ξανακτίζεται στη μορφή που τα σημερινά ερείπια αποτυπώνουν τη λαμπρότητα και λειτουργικότητά του. Στα μέσα του 15ου αιώνα π.Χ. η Κνωσός φαίνεται να αγγίζει το υψηλότερο σημείο ανάπτυξής της έως και το 1450 π.Χ. περίπου, οπότε συμβαίνει μια τεράστια φυσική καταστροφή, η οποία πιθανόν να οφείλεται στην έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας. Στη συνέχεια, όταν οι Μυκηναίοι κατάκτησαν την Κρήτη, ακολουθεί ακόμα μια μικρή περίοδο άνθησης του ανακτόρου, το οποίο όμως μετά το 1400 π.χ. δεν υφίσταται πλέον ως ανάκτορο. Έως και το 1150 π.χ. στη θέση του ανακτόρου αναπτύσσονται διάφορες άλλες δραστηριότητες και μετά εγκαταλείπεται εντελώς.

Από τα λαμπρά ανάκτορα της μινωικής Κνωσού διασώζεται στην ελληνική αρχαιότητα ο θρύλος του βασιλιά Μίνωα, ενώ στα μεταγενέστερα πλέον χρόνια αυτός ο θρύλος θα δώσει το έναυσμα για τις πρώτες προσπάθειες ανασκαφής που επιχειρήθηκαν από τον Ηρακλειώτη Μίνωα Καλοκαιρινό το 1878. Αυτός που έμελλε να φέρει στο φως τα ερείπια της Κνωσού στο σύνολό τους είναι ο σπουδαίος Άγγλος αρχαιολόγος σερ Άρθουρ Εβανς, ο οποίος άρχισε συστηματικές ανασκαφές το 1900, που διήρκεσαν έως το 1931.

Στα τριάντα χρόνια ανασκαφικών εργασιών αποκαλύφθηκαν στο σύνολο και οι προηγούμενες φάσεις του ανακτόρου με σημαντικά ευρήματα από τις διάφορες περιόδους κατοίκησης του χώρου. Στην βάση της συστηματικής ανασκαφής του ο σερ Άρθουρ Εβανς επιχείρησε και την μερική αποκατάσταση του ανακτόρου, χρησιμοποιώντας σύγχρονα υλικά, και σε ορισμένες περιπτώσεις προχώρησε στη συμπλήρωση ολόκληρων τμημάτων που διακρίνουμε σήμερα. Ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν υπερβολικές αυτές τις παρεμβάσεις, ωστόσο από πολλούς αρχαιολόγους εκφράζεται η άποψη ότι οι αναστηλωτικές παρεμβάσεις του Έβανς δεν είναι αυθαίρετες και αποδίδουν ως ένα βαθμό την εικόνα που ενδέχεται να είχαν τα ανάκτορα την εποχή της ακμής τους.

Λίγο πριν αναχωρήσουμε από την Κρήτη, επισκεφτήκαμε τον τάφο του Καζαντζάκη που βρίσκεται σε έναν λόφο με θέα σχεδόν όλο το Ηράκλειο και στη συνέχεια κάναμε μια ξενάγηση στο Κέντρο του. Ο ομορφότερος δρόμος στο Ηράκλειο είναι ( και ήταν ανέκαθεν ) η οδός με τα υπέροχα νεοκλασικά κτίρια, την Ενετική Λότζια και τον ναό του Αγίου Τίτου, που συνδέει το Ενετικό λιμάνι με την Πλατεία των Λιονταριών.

Αυτή είναι η Οδός 25ης Αυγούστου. Κατά την Ενετοκρατία λεγόταν Ρούγα Μαΐστρα, ενώ αργότερα οι Οθωμανοί την ονόμαζαν Βεζίρ Τσαρσί. Ωστόσο, μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ονομασία που πήρε αργότερα ήταν Οδός Πλάνης, λόγω των υπέροχων νεοκλασικών που παραπλανούσαν τους επισκέπτες δίνοντας μια ψεύτικη εικόνα για το Μεγάλο Κάστρο (Ηράκλειο), το οποίο από εκεί και πέρα ήταν γεμάτο φτωχογειτονιές και μαχαλάδες.

Το σημερινό όνομά της η πόλη το πήρε από τα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν εδώ στις 25 Αυγούστου 1898, την ημέρα εορτής του Αγίου Τίτου, όταν ο Οθωμανικός όχλος έσφαξε εκατοντάδες χριστιανούς Κρητικούς, 17 Άγγλους στρατιώτες και τον υποπρόξενο της Αγγλίας Λυσίμαχο Καλοκαιρινό, ενώ όλα τα σπίτια και τα καταστήματα των Χριστιανών της πόλης λεηλατήθηκαν. Αφορμή υπήρξε η παράδοση του τελωνείου Ηρακλείου στην αγγλική φρουρά στο πλαίσιο της μετάβασης στην Αυτόνομη Κρητική Πολιτεία, με την εποπτεία των Μεγάλων Δυνάμεων. Αυτή η τραγική κατάληξη είχε αποτέλεσμα να αποδεχτούν οι Μεγάλες Δυνάμεις το επίμονο αίτημα των Κρητικών για την οριστική απομάκρυνση του Οθωμανικού Στρατού από την Κρήτη και να ανοίξει ο δρόμος για την Ένωση με την Ελλάδα.

Με τα πόδια φτάσαμε στο λιμάνι και πήραμε το πλοίο, FESTOS PALACE, της επιστροφής μας για τον Πειραιά. Είχαμε ήσυχο ταξίδι και φτάσαμε το πρωί της Παρασκευής, έχοντας στις αποσκευές μας όλες αυτές τις όμορφες εικόνες από την ανατολική Κρήτη!