- Λεπτομέρειες
- Τελευταία ενημέρωση : 08 Φεβρουαρίου 2020 08 Φεβρουαρίου 2020
Σπάρτη, Μυστράς, Αναβρυτή, Παρόρι
Κατά τις 7:30 το πρωί του Σαββάτου, 7 Δεκεμβρίου, είχαμε όλοι επιβιβαστεί στο εντελώς γεμάτο πούλμαν, με αρχικό προορισμό μας, μετά από μια σύντομη στάση στο Σπαθοβούνι, τη Σπάρτη.
Από μακριά φάνηκε η μακριά πανέμορφη οροσειρά με τους πύργους και τους πυργίσκους τη και με την «πυραμίδα» της να διακρίνεται ολοκάθαρα, λόγω της καθαρότητας της ατμόσφαιρας. «Προστάτης» και της σύγχρονης πρωτεύουσας της Λακωνικής ο Ταΰγετος, όπως και σε εκείνα τα δοξασμένα χρόνια... Στα 2.404 μ. η ψηλότερη κορφή του, ο Προφήτης Ηλίας...
Όταν πλέον περάσαμε και τη γέφυρα του ποταμού Ευρώτα με τη μοσχομυριστή κοιλάδα, γεμάτη πορτοκαλιές και λεμονιές, ξέραμε ότι φτάναμε πια στον ιστορικό αυτόν τόπο ...
Μπήκαμε στην όμορφη και καλοσχεδιασμένη από τους Βαυαρούς του Όθωνα πόλη. Πλατιοί και δεντροφυτεμένοι δρόμοι, μεγάλες πλατείες, νεοκλασικά κτίσματα χαρακτηρίζουν τη Σπάρτη, ιδρυμένη το 1834, και ο επισκέπτης σχηματίζει μια καλή εντύπωση με την είσοδό του σε αυτήν.
Ανηφορίσαμε όλοι μαζί προς τον λόφο του Μυστρά και, αφού συναντήσαμε καθ΄οδόν και την ξεναγό μας, ξεκινήσαμε την περιήγησή μας στον χώρο της νεκρής πλέον καστροπολιτείας από ένα ψηλότερο σημείο, από την πύλη της Άνω Πόλης, συγκεκριμένα, στην είσοδο της οποίας βγάλαμε τα εισιτήρια. Αφού φτάσαμε έξω από την εκκλησία της Αγ. Σοφίας των Παλατιών και κοντά στην Τράπεζα της μονής, όπου αυτή κάποτε ανήκε, η ξεναγός μας αναφέρθηκε στην ιστορία του Μυστρά.
Το ισχυρό κάστρο που βλέπουμε ψηλά στον φυσικά οχυρωμένο λόφο του Μυζηθρά χτίστηκε στα 1249 από τον Φράγκο Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο και η μεσαιωνική πολιτεία άρχισε να δημιουργείται από τα 1262, που το κάστρο μαζί με εκείνα της Μονεμβασιάς και της Μάνης ή και του Γερακίου, πέρασε στην κυριότητα των Βυζαντινών. Είχε προηγηθεί στα 1259 η μάχη της Πελαγονίας, όπου ο Βιλλεαρδουίνος ηττήθηκε. Έτσι ο λόφος γέμισε αρχοντικά, παλάτια, εκκλησίες και οχυρωμένα μοναστήρια, καθώς και 2 περιβόλους. Στα μέσα του 15ου αι. ήταν ήδη ένα σπουδαίο κέντρο πολιτισμού, στενά συνδεδεμένο με την Κωνσταντινούπολη. Στα 1460 πέρασε στα χέρια των Τούρκων και η ακμή του έπαψε...
Τότε ήταν που την έκαναν τζαμί κι αυτή την εκκλησιά, στο εσωτερικό της οποίας περάσαμε αμέσως μετά. Ο μιναρές του και τα σκαλάκια του φαίνονται ακόμα μέσα στο ψηλό καμπαναριό. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Χριστός στην κόγχη του Ιερού, αντί της Παναγίας, όπως και άλλες τοιχογραφίες, μέσα στα δύο ανατολικά παρεκκλήσια.
Κατηφορίζοντας προς την πύλη της Μονεμβασιάς, είδαμε από μακριά τα Παλάτια των Καντακουζηνών και των Παλαιολόγων με τη μεγάλη πλατεία μπροστά τους. Αγναντεύοντάς τα φανταστήκαμε τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο να δέχεται στον πρώτο όροφο, στην τεράστια μονοκόμματη αίθουσα του θρόνου, τους απεσταλμένους από την Κωνσταντινούπολη, που ήρθαν να τον στέψουν βασιλιά, τον τελευταίο αυτοκράτορα του Βυζαντίου...
Και στην ίδια την πύλη, που χωρίζει την αριστοκρατική συνοικία από την Κάτω ( αστική ) πόλη, σταματήσαμε για λίγο και συνεχίσαμε ως το γυναικείο μοναστήρι της Παντάνασσας, το μοναδικό σε λειτουργία σήμερα, όπου ανεβήκαμε στο καθολικό και ξεναγηθήκαμε κι εκεί. Εδώ σε αυτό το περιτοιχισμένο μοναστήρι ζουν οι μοναδικοί κάτοικοι της νεκρής πολιτείας, μερικές μοναχές, που συντηρούν αρκετές γλάστρες στην αυλή του και σε υποδέχονται καλοσυνάτα και ευγενικά. Μέσα στο καθολικό θαυμάσαμε τη γύψινη διακόσμηση του Ιερού, επηρεασμένη από τη δυτική τέχνη, καθώς και τον διπλό αρχιτεκτονικό τύπο, με βασιλική στο ισόγειο και σταυρικό ναό στον όροφο, που έχει εφαρμοστεί και στη Μητρόπολη, εξάλλου. Φυσικά στην Παντάνασσα μαγευτήκαμε από τις πλούσια χρωματισμένες τοιχογραφίες, τελευταία αντιπροσωπευτικά δείγματα της βυζαντινής τέχνης. Και το 4ώροφο καμπαναριό προκαλεί επίσης την προσοχή του επισκέπτη. Λίγο πιο πέρα δυο αρχοντικά υπό αναστήλωση, πολλά χρόνια και αυτά, όπως εξάλλου και το συγκρότημα των Παλατιών... 
Ακολουθώντας μικρά και όμορφα μονοπατάκια, περάσαμε στην Κάτω Χώρα, όπου επισκεφτήκαμε τη Μητρόπολη του Αγ. Δημητρίου και το Μουσείο του Μυστρά. Μπήκαμε από μια μικρή πύλη σε μια πρώτη πλακόστρωτη αυλή κι έπειτα σε μια μεγαλύτερη και από εκεί μέσα στην εκκλησία.
Κι εδώ είδαμε τον τύπο της 3κλιτης βασιλικής με σταυρικό σχήμα με 5 τρούλους στον όροφο, κάτι που συνέβη, επειδή έτυχε μετασκευής ο αρχικός ναός του τέλους του 13ου αι. μέσα στον 15ο αι., με αποτέλεσμα να χαθούν οι αρμονικές αναλογίες του κτηρίου και να καταστραφεί η διακόσμησή του. Εξακολουθεί όμως ο Άγ. Δημήτριος να είναι από τα σημαντικότερα μνημεία του Μυστρά και οι τοιχογραφίες του δείχνουν το υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο της βυζαντινής ζωγραφικής. Η παράδοση θέλει να ορκίζεται εδώ μέσα ο τελευταίος βυζαντινός αυτοκράτορας στα 1449 και ο σημερινός επισκέπτης βλέπει τη μαρμάρινη πλάκα που πάτησε κατά τη στέψη του...
Στην όμορφη και δροσερή αυλή με τις τοξωτές στοές ξεκουραστήκαμε λίγο και αποχαιρετίσαμε εδώ την ξεναγό μας, αφού πρώτα κάναμε μια σύντομη επίσκεψη στο Μουσείο με τις επιγραφές, ανάγλυφα, κιονόκρανα, θωράκια και λοιπά μέλη από ναούς του λόφου, χειρόγραφους κώδικες, γυναικεία φορέματα, καθώς και εικόνες, κομμάτια από τοιχογραφίες και νομίσματα.
Ακολούθησε η επίσκεψη στην Οδηγήτρια και το Αφεντικό, δυο πολύ σημαντικές επίσης εκκλησιές του Μυστρά.
Πήραμε έπειτα τον δρόμο για την έξοδο, όπου μας περίμενε το πούλμαν, μαζί με όσους είχαν προτιμήσει να παραμείνουν στην καφετέρια κοντά στον χώρο στάθμευσης. Οι τουρίστες κατέληξαν στο χωριό του Μυστρά, όπου γευμάτισαν και έκαναν βολτίτσες και μικροψώνια ως την ώρα της αναχώρησης για το χωριό Τρύπη, όπου βρίσκεται το σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα.
Το πούλμαν παρέλαβε τους πεζοπόρους και τους έφερε στο χωριό Αγία Ειρήνη από όπου έγινε μια 2ωρη πεζοπορία προς τις Πηγές του ποταμού Κνακίωνα. Κατηφορίσαμε τον χωματόδρομο από το χωριό προς το ποτάμι και φτάσαμε στο πέτρινο γεφύρι.
Περάσαμε απέναντι και πήραμε το πετρόκτιστο μονοπάτι που ανεβαίνει προς το χωριό Τρύπη. Φτάνοντας στην Τρύπη πήραμε τον άσφαλτο που μας οδηγεί στο Σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα.
Ανεβήκαμε τα τσιμεντένια σκαλάκια και φτάσαμε στην είσοδο του σπηλαίου που διαμορφώνεται από μια μεγάλη σχισμή στα βράχια που κατευθύνεται κατηφορικά με μεγάλη κλίση προς τα έγκατα της γης.
Κάποιοι ορειβάτες κατεβήκαμε λίγα μέτρα μέσα μέχρι εκεί που υπήρχε ασφάλεια. Πάνω στους βράχους υπήρχαν μεταλλικά καρφιά για να δεθούν σχοινιά που βοηθούν στη κατάβαση στο σπηλαιοβάραθρο σε μεγάλο βάθος.
Σε λίγο ήρθαν εδώ και οι τουρίστες και ανέβηκαν και αυτοί τα σκαλιά ως την είσοδο στο περίφημου βαράθρου. Εδώ σε αυτό το σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα μέχρι πρότινος πιστευόταν ότι οι αρχαίοι Σπαρτιάτες κατακρήμνιζαν τα μη άρτια νεογέννητα παιδιά τους. Η παράδοση αυτή καταρρίφθηκε μετά τις αρχαιολογικές έρευνες και των αρχών του 21ου αι. και τη μελέτη των οστών που υπήρχαν στον πυθμένα και τις εσοχές του σπηλαίου. Αποδείχτηκε ότι ανήκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό σε ενήλικες, άνδρες και γυναίκες, και ελάχιστα σε παιδιά και εφήβους.
Κάποιοι τολμηροί ορειβάτες μας εισχώρησαν στο σκοτεινό σπηλαιοβάραθρο, για να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους, αλλά βέβαια δεν είδαν και πολλά πράγματα…
Αφού συγκεντρωθήκαμε, κατεβήκαμε στη Σπάρτη, στο ξενοδοχείο μας, όπου πήραμε τα δωμάτιά μας, ξεκουραστήκαμε και στις 18:30 βγήκαμε για περιήγηση στην πόλη. Ξεκινήσαμε από την οδό 118, όπου έγινε σύντομη αναφορά στην ιστορία του συμβάντος. Τον Νοέμβριο του 1943 οι Γερμανοί σε αντίποινα εκτέλεσαν στο Μονοδένδρι Σπάρτης 118 άνδρες. Σταθήκαμε για λίγο και στη στήλη με τους Λάκωνες Ολυμπιονίκες από την αρχαιότητα ως σήμερα και πήγαμε έπειτα να χαιρετίσουμε τον ανδρειωμένο ορειχάλκινο Λεωνίδα, που στέκει αγέρωχος μπροστά στο Δημοτικό Στάδιο, αγναντεύοντας από εκεί ψηλά τη σύγχρονη Σπάρτη… λέγοντας και τώρα το «Μολών λαβέ», που είναι χαραγμένο στη βάση του αγάλματος.
Γυρίζοντας προς το κέντρο της πόλης σταματήσαμε για λίγο και στη στήλη με τους νικητές του Σπάρταθλου, του δρόμου, δηλαδή, από Αθήνα ως Σπάρτη. Περάσαμε έπειτα διαγώνια απέναντι, για να δούμε από κοντά το νεοκλασικό κτήριο, όπου στεγάζεται η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη, παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης. Κοσμεί την πόλη από το 1982, οπότε χτίστηκε από τη Ντόλυ Γουλανδρή και τον αδερφό της προς τιμήν του φιλότεχνου πατέρα τους Γιώργου Κουμάνταρου. Ακολουθώντας τη δενδροφυτεμένη οδό Κων/νου Παλαιολόγου, προχωρήσαμε ως τον πεζόδρομο με τις καφετέριες και τα μπαράκια, ώσπου βγήκαμε στην πλατεία του Οσίου Νίκωνος, του πολιούχου της Σπάρτης. Απέναντι το Αρχαιολογικό Μουσείο, με τον όμορφο κήπο, και ήδη βρισκόμαστε στη δεύτερη μεγάλη και δενδροφυτεμένη επίσης λεωφόρο, τη Λυκούργου. Στη διασταύρωση με την Παλαιολόγου ο περίφημος «Τροχονόμος», δηλαδή το βαρελάκι του μόνο, ό,τι απέμεινε στην πόλη αυτή που δεν έχει αποκτήσει ακόμα φανάρια!
Βρεθήκαμε σε λίγο στην κεντρική πλατεία του Δημαρχείου, όπου θαυμάσαμε και φωταγωγημένο το πανέμορφο και συμμετρικά χτισμένο νεοκλασικό κτήριο, στο ισόγειο του οποίου πλέον στεγάζεται μια μεγάλη καφετέρια…
Εδώ κοντά και το καλύτερο ζαχαροπλαστείο της πόλης, το οποίο τιμήσαμε δεόντως, αγοράζοντας τους ονομαστούς σαμουσάδες και άλλα γλυκάκια…
Ανηφορίσαμε έπειτα τη Λυκούργου προς τα Δικαστήρια και τη Μητρόπολη, σταματήσαμε στο άγαλμα του μεγάλου νομοθέτη της πόλης και επιστρέψαμε προς το κέντρο. Ήταν πια η ώρα για το δείπνο μας κι έτσι πήγαμε στο εστιατόριο, όπου θα τρώγαμε όλοι μαζί.
Επιστρέψαμε σχετικά νωρίς οι περισσότεροι στο ξενοδοχείο για ανάπαυση.
Κυριακή, 8 Δεκεμβρίου, φύγαμε στις 8 σχεδόν όλοι μαζί για την παραδοσιακή Αναβρυτή. Ανηφορικός ο δρόμος και με πολλά ζιγκ ζαγκ, γκρεμούς αλλά και με υπέροχη θέα προς τη Σπάρτη και την πεδιάδα του Ευρώτα, γεμάτη με πορτοκαλιές, λεμονιές και ελιές.
Σε λιγότερο από μια ώρα φτάσαμε στο χωριό Αναβρυτή στους πρόποδες του Ταϋγέτου. Ερημωμένο το χωριό σχεδόν, αφού ουσιαστικά μόνο το καλοκαίρι το επισκέπτονται οι κάτοικοι των όμορφων αλλά και εγκαταλειμμένων σπιτιών. Πολλές οι βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες στο χωριό αυτό, που κάποτε άκμαζε λόγω της ανεπτυγμένης βυρσοδεψίας.
Από εδώ ξεκίνησαν οι πεζοπόροι μας μια διαδρομή μέχρι τη Μονή Φανερωμένης.
Φτάνοντας στο μοναστήρι που ήταν κλειστό καθίσαμε για ξεκούραση και κάποιοι καλλίφωνοι έψαλλαν εκκλησιαστικά τροπάρια.
Στη συνέχεια χωριστήκαμε σε δυο ομάδες όπου η πρώτη ομάδα θα κατέβαινε στο Παρόρι από το μονοπάτι που περνάει από την Παναγία Ζαγούνα, ένα εγκαταλειμμένο μοναστήρι πάνω σε ένα βράχο και από εκεί κατέβηκαν από ένα φιδωτό κατηφορικό μονοπάτι στο Παρόρι. Λίγο δύσκολο το μονοπάτι αλλά σε λιγότερο από 2 ώρες βρίσκεσαι στο καταπράσινο Παρόρι με τα νερά και τις βρύσες να τρέχουν ασταμάτητα.
Η δεύτερη ομάδα πήρε το χωματόδρομο που κατηφορίζει προς το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Εδώ έγινε και η πρώτη στάση για ξεκούραση. Σε όλη τη διαδρομή η ρεματιά αντηχούσε από τα τραγούδια των ορειβατών που σήμερα ήταν σε μεγάλο κέφι.
Περπατήσαμε λίγο αντίθετα μέσα στο ποτάμι αλλά φτάσαμε σε σημεία με πολλά απροσπέλαστα βράχια και επιστρέψαμε παίρνοντας το δρόμο για την Ταϋγέτη. Υπέροχη η θέα από εδώ του Μυστρά και της Λακωνικής πεδιάδας που διαρρέεται από τον ποταμό Ευρώτα.
Επιστροφή και παίρνοντας το μονοπάτι που είναι φτιαγμένο πάνω στο αγωγό που κατεβάζει νερό στο Παρόρι φτάσαμε στη Λαγκαδιώτισσα, το εκκλησάκι των Βράχων. Υπέροχη διαδρομή δίπλα στα κατακόρυφα βράχια και στο βάθος να ακούγεται το ποταμάκι που λόγω των βροχών τις προηγούμενες ημέρες είχε αρκετό νερό. 
Η Παναγία η Λαγκαδιώτισσα είναι ένα εκκλησάκι του 12ου αιώνα χτισμένο κυριολεκτικά μέσα στο βράχο. Η Ιστορία λέει ότι εδώ λειτουργήθηκε, σύμφωνα με την παράδοση, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος όταν ξεκίνησε για το ιστορικό ταξίδι του προς την Κωνσταντινούπολη το 1449, γι αυτό ίσως να έχει και αυτό το πορφυρό χρώμα, προκειμένου να πάρει δύναμη για το μεγάλο ταξίδι. Αφού ξεκουραστήκαμε και βγάλαμε και φωτογραφίες ξεκινήσαμε για το τελευταίο κομμάτι της διαδρομής που καταλήγει στο Παρόρι.
Οι λιγοστοί τουρίστες που μείναμε πίσω στην Αναβρυτή φτάσαμε ως την εκκλησία του Αγ. Νικολάου, κατηφορίσαμε από παραδοσιακά καλντερίμια, το παλιό Δημοτικό Σχολείο, ένα λιτό νεοκλασικό, δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, και σε μισή ώρα παίρναμε πάλι τον δρόμο προς τη Σπάρτη.
Κάναμε πρώτα το προσκύνημά μας στον Όσιο Νίκωνα, ώσπου να έρθει η ξεναγός μας, για να μας ξεναγήσει στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Ξεκινήσαμε από την αίθουσα με τα γλυπτά και την «προτομή του Λεωνίδα», προχωρήσαμε στις απεικονίσεις των Διόσκουρων, στην αίθουσα με τα ελληνιστικά-ρωμαϊκά ψηφιδωτά και στον χώρο της υποδοχής με τα αφιερώματα των νικητών στο μαρτύριο της διαμαστίγωσης έγινε η αναφορά στο Ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, η λατρεία της οποίας συνεχίστηκε ως τα ρωμαϊκά χρόνια με τη βασανιστική αυτή δοκιμασία των νεαρών Σπαρτιατών.
Εντύπωση μας έκαναν οι μολύβδινες μινιατούρες, οι πήλινες μάσκες, ο πήλινος αμφορέας με την ανάγλυφη διακόσμηση και διάφορα άλλα εκθέματα από το Αμυκλαίο, το Μενελάιο στον υπόλοιπο χώρο του μικρού αλλά πολύ ενδιαφέροντος μουσείου, του επίσης όμορφου, νεοκλασικού και σε σχέδια του αρχιτέκτονα Κατσαρού.
Μπήκαμε στο πούλμαν και βρεθήκαμε σε λίγο στην ακρόπολη της αρχαίας Σπάρτης. Ξεκινήσαμε την ξενάγησή μας από το κυκλικό οικοδόμημα, το οποίο μάλλον ήταν η Σκιάς των Σπαρτιατών, χώρος στεγασμένος για την προστασία από τον ήλιο και την κακοκαιρία. Ανηφορίσαμε προς τη Βασιλική του Οσίου Νίκωνος, βυζαντινή εκκλησία χτισμένη πάνω σε προγενέστερο μνημείο, στο ψηλότερο σημείο του λόφου. Λίγο πιο πέρα τα ερείπια του Ιερού της Χαλκιοίκου Αθηνάς, όπου, κατά την παράδοση έκλεισαν τον προδότη Παυσανία οι Σπαρτιάτες, για να τον τιμωρήσουν, κι έπειτα έβαλαν φωτιά, αφού σφράγισαν πόρτες και παράθυρα. Δυστυχώς πάνω στον ναό οι νεότεροι έχτισαν ένα σύγχρονο κτήριο.
Το ρωμαϊκό θέατρο το μελετήσαμε και το φωτογραφίσαμε από ψηλά, από σημείο που είχαμε και εξαιρετική θέα προς την πόλη της Σπάρτης.
Βγήκαμε από τον αρχαιολογικό χώρο με μια ωραία λιακάδα, μπήκαμε στο πούλμαν και σε λίγο βρεθήκαμε στο Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού. Το πετρόκτιστο κτήριο ανήκε κάποτε στην Ηλεκτρική Εταιρεία. Στον πάνω όροφο περιηγηθήκαμε στην πολύ καλά οργανωμένη έκθεση, όπου παρουσιάζεται η μακραίωνη ιστορία του λαδιού και της ελιάς και αναδεικνύεται η σημασία τους για τον ελλαδικό χώρο, σε διάφορους τομείς ( υγεία, ήθη κι έθιμα, διατροφή κ.λ.π. ), από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στην αυλή είδαμε 3 ελαιοτριβεία, ένα προϊστορικό, ένα αρχαίο κι ένα βυζαντινό και μάθαμε αρκετά πράγματα για την καλλιέργεια της ελιάς και τη συλλογή του προϊόντος. Στον κάτω όροφο παρουσιάζεται η εξέλιξη της τεχνολογίας των ελαιοτριβείων στην Ελλάδα από τα μεταβυζαντινά χρόνια ως το 1ο μισό του 20ού αι. , μέσα από μηχανισμούς που σώζονται ή έχουν αποκατασταθεί και μεγάλες κινούμενες μακέτες. Όλα αυτά γίνονται βέβαια ακόμα περισσότερο κατανοητά με τη βοήθεια των προβολών και των ενημερωτικών πινάκων. Κάναμε και την επίσκεψή μας στο ... πωλητήριο του Μουσείου και πήραμε τον δρόμο για το Παρόρι, όπου θα συναντούσαμε και τους πεζοπόρους μας.
Εκεί γευματίσαμε, κάναμε τις βόλτες μας και, αφού ήπιαμε και το καφεδάκι μας, αναχωρήσαμε.
Μετά από μια σύντομη στάση στο Σπαθοβούνι, φτάσαμε κατά τις 8 στη Νίκαια, έχοντας πραγματοποιήσει για άλλη μια φορά μια ωραία εκδρομή σε μέρη αγαπημένα και πολυσύχναστα, παίρνοντας πολλές ανάσες στη φύση, ώστε να αντέξουμε την πολυτάραχη ζωή στην πόλη ...
